Kawa jest jednym z najpopularniejszych napojów na świecie.
Dzięki wysokiemu poziomowi antyoksydantów i korzystnych składników odżywczych wydaje się interesującym napojem… dodatkowo przepysznym i niestety uzależniającym.
Oczywiście, jak wszystko, co przyjemne ma i swoje wady.
Chcesz poznać odpowiedź na nurtujące Cię pytanie… czy kawa jest zdrowa?
To zapraszam do lektury.
Zalety picia kawy
Bogate źródło antyoksydantów i składników odżywczych
Kawa to nie tylko przepyszny napój.
Jedna filiżanka kawy z ekspresu (240 ml) zawiera [*]:
- 2% zalecanago dziennego spożycia (ZDS) niacyny (wit. B3) i tiaminy (wit. B1)
- 3% ZDS potasu i manganu
- 2% ZDS magnezu
- 1% ZDS fosforu
- 1% ZDS folianów
- 6% ZDS kwasu pantotenowego (wit. B5)
- 11% ZDS ryboflawiny (wit. B2)
Oprócz witamin i składników mineralnych zawiera również bardzo duże ilości antyoksydantów.
Kofeina - środek pobudzający, który może poprawić funkcjonowanie mózgu i przyspieszyć metabolizm
Kofeina jest najczęściej spożywaną substancją psychoaktywną na świecie.
Kawa jest jej największym źródłem. Oprócz tego występuje również w herbacie i czekoladzie.
Typowa filiżanka kawy zawiera około 90–100 mg kofeiny.
Kofeina to stymulant, który łatwo przekracza barierę krew-mózg. Po dotarciu do mózgu działa głównie jako antagonista receptorów adenozynowych. Przez podobieństwo strukturalne do cząsteczki adenozyny, wiąże się łatwo z jej receptorami występującymi na powierzchni komórek bez ich aktywacji.
Blokując adenozynę, kofeina zwiększa aktywność mózgu i uwalnia inne neuroprzekaźniki, takie jak noradrenalina i dopamina. Zmniejsza to zmęczenie i sprawia, że organizm staje się „czujny” [*].
Liczne badania wskazują, że kofeina może prowadzić do krótkotrwałego zwiększenia funkcji mózgu, poprawy nastroju, czujności i ogólnych funkcji poznawczych [*].
Kawa a odchudzanie - świetny środek spalający tłuszcz i poprawiający sprawność fizyczną
Jeśli kiedykolwiek czytałaś/-eś skład suplementów na odchudzanie to pewnie już wiesz, że większość z nich zawiera w składzie kofeinę.
Kofeina, częściowo ze względu na stymulujący wpływ na centralny układ nerwowy, zarówno przyspiesza metabolizm, jak i zwiększa utlenianie kwasów tłuszczowych.
Mobilizuje również kwasy tłuszczowe z tkanek tłuszczowych.
Kofeina jest w stanie zwiększyć wydajność ćwiczeń o średnio o 11% [*].
Skutki uboczne picia kawy [kofeiny]
Kofeina może zakłócać sen i powodować niepokój
Byłoby nie w porządku z mojej strony mówić Ci tylko o zaletach picia kawy… nie wspominając o jej wadach i skutkach ubocznych.
Spożywanie zbyt dużej ilości kofeiny może prowadzić do rozstroju, niepokoju, kołatania serca, a nawet do nasilenia ataków paniki [*].
Jeśli jesteś osobą wrażliwą na kofeinę i masz tendencję do nadpobudliwości – unikaj picia kawy.
Innym niepożądanym skutkiem ubocznym jest to, że kofeina może zakłócać Twój sen. Najlepiej nie pić kawy o późnych porach dnia.
Problemy trawienne
Niektórzy uważają, że poranna filiżanka kawy jest w stanie rozruszać jelita.
Działanie przeczyszczające kawy przypisuje się głównie uwalnianiu gastryny – hormon wytwarzany przez żołądek, który przyspiesza aktywność w okrężnicy. Działanie to wykazuje również kawa bezkofeinowa [*].
Kofeina jest również w stanie zwiększyć perystaltykę (skurcze) jelita – przyspiesza transport pokarmu przez przewód pokarmowy.
Teraz już wiesz, dlaczego kawa może powodować biegunki.
Dzięki zwiększonej ilości gastryny i skurczy przewodu pokarmowego kofeina może potęgować objawy zarzucania żołądkowo-przełykowego. Co może prowadzić do uczucia zgagi [*].
Osoby, u których występują jakiekolwiek problemy trawienne, powinny skonsultować się z lekarzem, ewentualnie zmniejszyć ilość wypijanej kawy.
Uzależnienie i efekt odstawienia
Wraz z regularnym spożywaniem kofeiny, zwiększa się Twoja tolerancja na nią – przestaje działać, albo musisz zwiększyć dawkę, aby uzyskać takie same efekty.
Jest to jedna z poważniejszych wad picia kawy.
Nałogowy kawocholik po całkowitym zaprzestaniu picia kawy może doświadczyć objawów odstawienia – bóle głowy, drażliwość, problemy z koncentracją, wyczerpanie. Taki stan może trwać nawet do kilku dni [*].
Kawa a ciśnienie tętnicze
Kawa podnosi ciśnienie ze względu na stymulujący wpływ na układ nerwowy. Podwyższone ciśnienie jest czynnikiem ryzyka zawału serca i udaru. Na szczęście wpływ kofeiny na podwyższone ciśnienie krwi wydaje się tylko tymczasowy i ma on największy wpływ na ludzi, którzy nie są przyzwyczajeni do spożywania kawy [*].
Stymulujące działanie kofeiny może również powodować szybsze bicie serca i zmiany rytmu pracy serca [*].
Kwasowy odzczyn i zakwaszenie organizmu
Jeśli dobrze pamiętasz z lekcji chemii – na skali pH siedem to poziom neutralny pomiędzy odczynem kwaśnym, a zasadowym. Mniej niż siedem to odczyn kwaśny, a wszystko powyżej siedmiu to odczyn zasadowy.
Typowa kawa osiąga 5 w skali pH, czyli zalicza się do substancji o charakterze kwasowym. Dla porównania sok cytrynowy to dwójka w skali pH – nie jest tak bardzo kwaśna. Jest to dość proste do zrozumienia, ale sprawy komplikują się, gdy kawa dociera do układu trawiennego [*].
Dlatego osoby mające problem z nadkwaśnością powinny szczególnie uważać na spożywanie dużych ilości kawy. Ewentualnie mogą spróbować kawy o zmniejszonej kwasowości.
Częste oddawanie moczu
Być może zauważyłaś/-eś, że gdy pijesz więcej kaw w ciągu dnia, to odczuwasz większą niż zwykle potrzebę oddawania moczu. Poprzez zwiększenie ciśnienie krwi w naczyniach włosowatych kłębuszków nerkowych prowadzi do zwiększenia filtrację krwi i wzrostu ilości produkowanego moczu [*].
Kawa zmniejsze poziom magnezu, żelaza, potasu i inne minerały
Picie kawy może wpływać na poziom magnezu w organizmie. Kiedy pijesz kawę, zmniejsza się wchłanianie magnezu w jelitach – nie usuwa bezpośrednio magnezu z organizmu.
Może to prowadzić do niedoboru magnezu. Im więcej kawy pijesz, tym mniej magnezu będziesz w stanie wchłonąć Staje się to ważne w okresie starzenia, ponieważ wchłanianie magnezu zazwyczaj zmniejsza się wraz z wiekiem [*].
Kawa może również zmniejszać ilość innego składnika, jakim jest wapń. Kofeina ma działanie moczopędne, co oznacza, że powoduje zwiększone oddawanie moczu. Zwiększona moczu powoduje zwiększoną utratę wapnia – jest wydalany wraz z moczem. Nie są to duże ilości, aczkolwiek po upływie wielu lat może to przyczynić się do znacznego przerzedzenia kości [*].
Kawa ma również negatywny wpływ na wchłanianie żelaza. Może to być szczególnie szkodliwe dla osób, u których zapotrzebowanie na żelazo jest większe niż normalnie [*].
Podsumowanie - czy kawa jest zdrowa?
Można powiedzieć, że umiarkowane spożycie kawy w przypadku większości osób działa korzystnie na nasz organizm:
- stanowi źródło antyoksydantów i składników odżywczych
- działa pobudzająco na nasz układ nerwowy, zwiększając naszą koncentrację
- poprawia wydolność fizyczną
- pomaga w spalaniu tłuszczu
Z drugiej strony bardzo wysokie dawki mogą prowadzić do wielu działań niepożądanych:
- podwyższone ciśnienie i przyspieszone bicie serca
- problemy ze snem i koncentracją
- rozstrojenie żołądka
- zmniejszenie wchłaniania mikro- i makroelementów
Dlatego aby uzyskać korzyści z picia kawy bez niepożądanych efektów, należy spożywać ją z rozsądkiem, biorąc pod uwagę nasz samopoczucie i stan zdrowotny.
